દર વર્ષે 14મી ડિસેમ્બર રાષ્ટ્રીય ઊર્જા સંરક્ષણ દિન તરીકે સમગ્ર દેશમાં ઉજવાય છે. બ્યુરો ઓફ એનર્જી એફિશિયન્સી (BEE), ના નેજા હેઠળ ઊર્જા મંત્રાલય દર વર્ષે ઉજવણીનું નેતૃત્વ કરે છે. રાષ્ટ્રીય ઊર્જા સંરક્ષણ દિવસ નીઉજવણી નો ઉદ્દેશ્ય લોકોને ઊર્જા કાર્યક્ષમતા અને સંરક્ષણની આવશ્યકતા વિશે જાગૃત કરવાનો છે.
ઊર્જા સંરક્ષણ શું છે?:
ભારતમાં રાષ્ટ્રીય ઉર્જા સંરક્ષણ દિવસનો (What is energy conservation?) ઉદ્દેશ્ય લોકોને ઉર્જા સંરક્ષણ દ્વારા ઉર્જાનું મહત્વ તેમજ સંરક્ષણ અને સંરક્ષણ અંગે જાગૃત કરવાનો છે. ઊર્જા સંરક્ષણનો ખરો અર્થ ઊર્જાનો બિનજરૂરી ઉપયોગ ઘટાડીને, ઓછી ઊર્જાનો ઉપયોગ કરીને ઊર્જા બચાવવાનો છે. ભવિષ્યના ઉપયોગ માટે ઊર્જા બચાવવા માટે કાર્યક્ષમ ઉપયોગ જરૂરી છે. ઉર્જા સંરક્ષણ આયોજન તરફ વધુ અસરકારક પરિણામો પ્રાપ્ત કરવા માટે, દરેક માનવ વર્તનની ગંભીરતાથી કાળજી લઈને ઉર્જા બચાવી શકાય છે. સૌથી અસરકારક રીત છે.
ઉર્જા સંરક્ષણ એ સમયની જરૂરિયાત છે : અશ્મિભૂત ઇંધણ, ક્રૂડ ઓઇલ, કોલસો, કુદરતી ગેસ વગેરે રોજિંદા જીવનમાં ઉપયોગ માટે પૂરતી ઉર્જા ઉત્પન્ન કરે છે, પરંતુ તેમની સતત વધતી માંગ કુદરતી સંસાધનોના ઘટાડાનો ભય ઉભી કરે છે. બિન-પરંપરાગત ઉર્જાના સ્ત્રોતોને નવીનીકરણીય સ્ત્રોતો સાથે બદલવાનો એકમાત્ર રસ્તો ઉર્જા સંરક્ષણ છે. તકનીકી વિકાસની સાથે દિવસે દિવસે આપણી ઊર્જાની માંગમાં સતત વધારો થતો રહે છે.આપણી જીવન પદ્ધતિ એ રીતે બદલાતી જાય છે કે આપણે આપણા કાર્ય કરવા માટે વધુ યંત્રોનો ઉપયોગ કરીએ છીએ . ઉદ્યોગીકરણના પગલે આપણા જીવનસ્તરમાં પણ સુધારો થવાથી આપણી પ્રાથમિક જરૂરિયાતો સતત વધતી જાય છે. આમ આપની ઉર્જા જરૂરિયાતમાં વધારો થવાને કારણે આપણને વધુને વધુ ઉર્જા સ્ત્રોત ની જરૂર રહે છે.
રાષ્ટ્રીય ઊર્જા સંરક્ષણ દિવસ એ હકીકત પર પણ ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે કે સમગ્ર દેશમાં ઊર્જાની અછતનો એકમાત્ર અને સૌથી અસરકારક ઉકેલ ઊર્જાનું સંરક્ષણ છે. વાસ્તવમાં તે વધુ ટકાઉ વિકલ્પ છે જે ઊર્જા ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે. ઊર્જાના સંરક્ષણના મહત્ત્વ વિશે લોકોમાં જાગૃતતા લાવવા માટે રાષ્ટ્રીય ઊર્જાસંરક્ષણ દિનની ઉજવણી કરવામાં આવે છે.
ઊર્જાના સંરક્ષણ અને તેની બચત માટે નીચેના ઉપાયો છે.
- . ફીલામેન્ટ ટ્યુબલાઈટ અને બલ્બના સ્થાને LED ટ્યુબલાઈટ અને બલ્બનો ઉપયોગ કરવો.
- શક્ય હોય ત્યાં સુધી ફાઈવ સ્ટાર રેટીંગ ધરાવતા વીજ ઉપકરણોનો ઉપયોગ કરવો.
- સૌર ઊર્જાનો મહત્તમ ઉપયોગ કરી શકાય તે માટેના પ્રયત્નો કરવા.
- વિદ્યુત ઊર્જા મેળવવા માટે સોલર પાવર પેનલનો ઉપયોગ કરવો.
- સોલર વોટર હીટરનો ઉપયોગ કરવો.
- વાહનોમાંપેટ્રોલ/ડીઝલના સ્થાને CNGનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
- ટ્રાફિક સિગ્નલ પાસે લાલ લાઈટ હોય ત્યારે વાહન બંધ રાખવું
- વ્યક્તિગત વાહનોનો દૈનિક ઉપયોગ ઘટાડી શક્ય હોય ત્યાં સુધી જાહેર પરિવહન સેવાનો ઉપયોગ કરવો.
- ઈલેક્ટ્રીક બેટરી સંચાલિત વાહનોનો ઉપયોગ કરવો જોઈએ.
- વીજ ઉપકરણો અને વાહનોનું સમયાંતરે સમારકામ કરાવવું, જેથી તેમનો મહત્તમ રીતે કાર્યક્ષમ ઉપયોગ કરી શકાય અને ઊર્જાનું રક્ષણ કરી શકાય.
ચાલો, આપણે નવીનીકરણીય ઊર્જાનો સ્વીકાર કરીને ટકાઉ વિશ્વ તરફ કામ કરીએ.ઊર્જા સંરક્ષણ દિવસ એ એક રીમાઇન્ડર છે કે આપણે હવે આપણા ઊર્જા સ્ત્રોતો સાથે સરળ રીતે આગળ વધી શકતા નથી એટલે આપણે તેનું સંરક્ષણ કરવું જોઈએ. જો આપણે આજે ઊર્જા બચાવવા માટે કાર્ય નહીં કરીએ તો આપણે આપણી જાતને અંધકારમય ભવિષ્યથી બચાવી નહીં શકીએ. આ દિવસે આપણે, એક માનવ તરીકે બિન-નવીનીકરણીય ઊર્જા સંશાધનોને નવીનીકરણીય સાથે બદલીને અને એકંદર ઊર્જા વપરાશમાં ઘટાડો કરીને વિવેકપૂર્ણ રીતે ઊર્જાનું સંરક્ષણ કરી શકીએ છીએ.