વસંત પંચમી : વિદ્યાની દેવી માં સરસ્વતીના પૂજનનો દિવસ
વસંત પંચમી , હિન્દુ તહેવાર કે જે ભારતમાં વસંતની શરૂઆતની ઉજવણી કરે છે . વસંત શબ્દનો હિન્દીમાં અર્થ “વસંત” થાય છે , અને તહેવાર સીઝનના પાંચમા દિવસે ( પંચમી ) મનાવવામાં આવતો હોવાથી તેને વસંત પંચમી નામ આપવામાં આવ્યું છે. દિવસ સામાન્ય રીતે લોકો પીળા વસ્ત્રો પહેરીને અને વિદ્યા અને કળાની દેવી સરસ્વતીની પૂજા કરે છે.
જોકે આ તહેવાર મુખ્યત્વે હિંદુ પરંપરાઓમાં રહેલો છે, દક્ષિણ એશિયામાં સમૃદ્ધ આંતર-ધાર્મિક મિશ્રણને કારણે તેને શીખ ધર્મ અને ભારતીય ઇસ્લામના તત્વોમાં અપનાવવામાં આવ્યું છે. તે ભારત, નેપાળ અને બાંગ્લાદેશ અને વૈશ્વિક ભારતીય ડાયસ્પોરા સહિત સમગ્ર દક્ષિણ એશિયામાં હિન્દુઓ દ્વારા વ્યાપકપણે ઉજવવામાં આવે છે .
વસંત પંચમી પરંપરાગત રીતે માઘ મહિનામાં (જે સામાન્ય રીતે જાન્યુઆરી અને ફેબ્રુઆરી વચ્ચે આવે છે), વેક્સિંગ ચંદ્રના પખવાડિયાના પાંચમા દિવસે ( હિંદુ કેલેન્ડર મુજબ શુક્લ પક્ષ ) મનાવવામાં આવે છે. ભારતના મોટાભાગના પ્રદેશોમાં, ભક્તો સરસ્વતીને પ્રાર્થના કરીને આ તહેવારની ઉજવણી કરે છે.
વસંત પંચમી દરમિયાન દેવી સરસ્વતીની પૂજાનો ઉલ્લેખ પવિત્ર હિન્દુ ગ્રંથ દેવી ભાગવત પુરાણમાં કરવામાં આવ્યો છે . પુરાણ મુજબ , કૃષ્ણની પ્રિય રાધાના હોઠમાંથી જન્મેલી સરસ્વતી , હિન્દુ દેવતા વિષ્ણુના આઠમા અવતાર કૃષ્ણ સાથે લગ્ન કરવા ઈચ્છતી હતી . કૃષ્ણએ તેને વિષ્ણુ સાથે લગ્ન કરવાની સલાહ આપી, જેમણે કૃષ્ણના દૈવી ગુણો શેર કર્યા. કૃષ્ણએ સમજાવ્યું કે રાધા તેમનાથી અવિભાજ્ય છે અને સરસ્વતીને વિષ્ણુના અવકાશી નિવાસસ્થાન વૈકુંઠમાં જવા માટે પ્રોત્સાહિત કર્યા . ત્યાં તેણીને વિષ્ણુ અને તેની પત્ની લક્ષ્મી સાથે કાયમી શાંતિ અને આનંદ મળશે . સરસ્વતીનું સન્માન કરવા માટે, કૃષ્ણએ ઘોષણા કરી કે દર વર્ષે માઘના પાંચમા દિવસે તેમના નામે એક ભવ્ય ઉત્સવ ઉજવવામાં આવશે. આ ઉત્સવ દરમિયાન, મહાન બ્રહ્માંડના વિસર્જન, મહા પ્રલયના સમય સુધી-પૃથ્વી, સ્વર્ગ અને પાર્શ્વજગતના તમામ લોકો દ્વારા સરસ્વતીની પૂજા કરવામાં આવશે. આ તહેવારનો હેતુ જ્ઞાન, વિદ્યા અને શાણપણની ઉજવણી કરવાનો હતો, તેના ભક્તોના હૃદયમાં સરસ્વતીનું શાશ્વત સ્થાન સુનિશ્ચિત કરવું.
વિદ્યાર્થીઓ અને વિદ્યાર્થીઓ માટે આ દિવસ ખાસ કરીને મહત્વપૂર્ણ છે. તેની શરૂઆત ભક્તો દ્વારા સરસ્વતી વંદના ( વંદના એટલે “પ્રાર્થના” અથવા “નમસ્કાર”) ગાવાથી થાય છે. આ શુભ અવસર પર, નાના બાળકોને તેમની શૈક્ષણિક સફરની શરૂઆતના પ્રતીક તરીકે, પ્રથમ વખત લખવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવે છે. વિદ્યાર્થીઓ અને કલાકારો સરસ્વતીને તેમના આશીર્વાદ મેળવવા માટે પુસ્તકો, પેન, પેઇન્ટબ્રશ અને સંગીતનાં સાધનો જેવી વસ્તુઓ આપે છે. ઘણા પ્રદેશોમાં ઉજવણીમાં આનંદી વસંત ગીતો સાથે સંગીતમય પ્રદર્શન, પતંગ ઉડાડવું અને મીઠી ભાત સહિત પરંપરાગત વાનગીઓની તૈયારીનો સમાવેશ થાય છે. વસંતપંચમીના રોજ સમગ્ર ભારતમાં સરસ્વતી પૂજા વ્યાપકપણે ઉજવવામાં આવે છે.
આથી આજરોજ અમારી શાળા શ્રીમતી એસ.એચ.ગજેરા પ્રાથમિક શાળા, ઉત્રાણ ખાતે વિદ્યાની દેવી માતા સરસ્વતીના પૂજનનું આયોજન કરવામાં આવ્યું હતું. શાળાના વિદ્યાર્થીઓએ પીળા વસ્ત્રો પરિધાન સાથે પીળા પુષ્પો દ્વારા શાસ્ત્રોક્ત પૂજન વિધિ કરવામાં આવી હતી.
